در فرهنگ سنتی ایران، از جوشانده گلگاوزبان در مراسم سوگواری بهعنوان آرامبخش و همچنین در مشكلات قلب و عروق استفاده میگردد چرا که دمنوش گیاهی گلگاوزبان دارای طبیعت گرم و اثر نشاطآور، مقوی تمام بدن و آرامشبخش است. دمنوش گیاهی گلگاوزبان و برگهای آن تصفیهکننده خون بوده و آرامکننده اعصاب است. باعث تعریق میشود، ادرارآور است، کلیهها را تقویت میکند، سرماخوردگی و سرفه را برطرف میکند و در درمان برونشیت مؤثر است. بیاختیاری دفع ادرار را درمان میکند، التهاب و ورم کلیه را درمان میکند، در درمان بیماری سرخک و مخملک مفیداست، ضماد برگهای گاوزبان برای رفع ورم مؤثر است، برگهای گاوزبان را بپزید و مانند اسفناج از آن استفاده کنید،، گلگاوزبان تنظیمکننده ضربان قلب و ضدافسردگی است.
گل گاوزبان ایرانی:
گل گاوزبان از تیره بوراژیناسه با نام انگلیسی borage گیاهی یکساله، علفی و کرک دار است و ارتفاع آن از ۷۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر متغیر است. برگهای آن منفرد و ساده و پوشیده از کرکهای خشن است. رنگ گلهای گیاه گلگاوزبان آبی مایل به ارغوانی، زیبا و بهندرت سفید یا گلی است. میوه آن نوکتیز و فندقی و سطح آن دارای برجستگیهای کوچک و تیز میباشد. فصل گلدهی گیاه از آغاز اردیبهشت تا اواخر مرداد است و در ایران بهطور وسیعی بهصورت خودرو در استانهای شمالی همچون گیلان، مازندران، ارتفاعات کندوان، کلاردشت و چالوس یافت میشود.
ترکیبات و مواد موثر:
ترکیبات آن شامل چند آلکالویید، اسیدهای چرب آلفالینولنیک اسید، گامالینولنیک اسید و سیلیسیک اسید، پتاسیم، کلسیم، نیترات پتاسیم اسیدهای استیک، لاکتیک و مالیک، بورنسیتول، سیانوژنها است. همچنین برگهای تازه تا ۳۰ درصد دارای موسیلاژ هیدرولیز شونده به گلوکز، گالاکتوز، آرابینوز و آلانتویین (مخصوصاً در گیاهچه ها) هستند. گیاه گاوزبان دانهای روغنی دارد که میزان بالایی از روغن خام (۳۳ درصد) و پروتئین خام (۲۸ درصد) دارد. میزان گامالینولنیک اسید آن بخصوص بالاست که مصارف دارویی و بهداشتی دارد. در سلسله گیاهی، گامالینولنیک اسید یکی از اسیدهای چرب نادر است و فقط تعداد کمی از گونههای گیاهی این اسید را سنتز میکنند و در بسیاری از این گیاهان منحصراً در بذر یافت میشود.
عصاره گاوزبان دارای خاصیت آنتیاکسیدانی قوی بوده و این اثرات مربوط به ترکیبات فنلی آن یعنی رزماریک اسید، سینرژیک اسید و سیناپیک اسید میباشند. استفاده از آنتیاکسیدانهای گاوزبان در فرمولاسیون غذایی (روغنها و فراوردههای گوشتی) بهجای آنتیاکسیدانهای مصنوعی جهت تأخیر در اکسیداسیون چربیها اضافه میشود؛ و در محصولات بهداشتی پوست بهعنوان ترکیباتی که uv را جذب میکنند وجود دارد. برگهای تازه گلگاوزبان دارای مقدر زیادی ویتامین C میباشد و در بعضی از کشورها آن را داخل سالاد میریزند.
خواص درمانی گل گاوزبان:
در فرهنگ سنتی ایران، از جوشانده گل گاوزبان در مراسم سوگواری بهعنوان آرامبخش و همچنین در مشکلات قلب و عروق استفاده میگردد چرا که دمنوش گیاهی گلگاوزبان دارای طبیعت گرم و اثر نشاطآور، مقوی تمام بدن و آرامشبخش است.
دمنوش گیاهی گلگاوزبان و برگهای آن تصفیهکننده خون بوده و آرامکننده اعصاب است. باعث تعریق میشود، ادرارآور است، کلیهها را تقویت میکند، سرماخوردگی و سرفه را برطرف میکند و در درمان برونشیت مؤثر است. بیاختیاری دفع ادرار را درمان میکند، التهاب و ورم کلیه را درمان میکند، در درمان بیماری سرخک و مخملک مفیداست، ضماد برگهای گاوزبان برای رفع ورم مؤثر است، برگهای گاوزبان را بپزید و مانند اسفناج از آن استفاده کنید،، گلگاوزبان تنظیمکننده ضربان قلب و ضدافسردگی است.
مؤثر در ناراحتیهای قلبی:
از دیرباز گل گاوزبان برای قوت بخشیدن به قلب استفاده میشده است. بیماریهای قلبی عروقی دومین عامل مرگومیر در ایران میباشند و فشارخون بالا یکی از عوامل خطر بیماریهای قلبی است که به تنهایی علامتی ندارد اما عوارض خطیر و اغلب مهلک آن بهصورت آسیب رگها، نارسایی کلیه، نارسایی قلب، سکته قلبی و بهویژه سکته مغذی بروز میکنند. ترکیبات موجود در این گیاه برای کاهش مشکلاتِ نامبرده نافع است. نقش اسیدهای چرب گلگاوزبان در بهبود آترواسکلروسیس یا تصلب شرایین مشخصشده است.
مؤثر در اختلال وسواسی:
آزمایههای بالینی نشان داده که نوعی کژ تنظیمی سروتونین در ایجاد علائم وسواس و اجبار در این اختلال دخیل است. از آنجاکه داروهای شیمیایی عوارض جانبی فراوانی دارد گیاهان دارویی جایگزین مناسبی میتواند باشد. با توجه به شواهد قبلی احتمال اثربخشی ساپونین موجود در عصاره گل گاوزبان در این اختلال وجود دارد که در این صورت محل اثر این گیاه بر روی سیستم سروتوژنیک میباشد و میتوان از گلگاوزبان برای درمان اضطراب و افسردگی استفاده کرد.
مؤثر در سلامت پوست:
بر اساس تحقیقات انجامشده پوست بدن انسان قادر به بیوسنتز گامالینولنیک اسید از پیش ماده لینولنیک اسید یا آراشیدونیک اسید نیست و مصرف روزانه روغن بذر غنی از گیاه گاوزبان سبب بهبود قابل ملاحظه وظیفه پوست در جلوگیری از ورود مواد ناخواسته در افراد مسن میگردد. پس از مصرف روغن گاوزبان، خارش و خشکی پوست کاهش مییابد و پوست را تازه و مرطوب نگه میدارد.
در ادامه بخوانید: جینسینگ سفید و خواص آن در زیبایی و سلامتی
موارد منع مصرف:
مصرف جوشانده گل گاوزبان در دوزهای بالا برای این افراد خطرناک است:
سابقه فشارخون بالا و در معرض استرس، خوردن نمک و سایر عوامل بالابرنده فشارخون.
گیاهان خانوادهی بورژانیاسه که گل گاوزبان نیز یکی از آنهاست، موادی به نام آلکالوئیدهای p دارند.
مصرف هرروز آن به مدت سه هفته، ممکن است باعث صدمه شدید و نکروز کبد در انسان بشود.
بسیاری از حیوانات به علت داشتن متابولیسم سریع p و دفع این آلکالوئیدها، در مقابل اثر آن مقاوم هستند.
گلگاوزبان به علت داشتن آلکالوئید برای زنان حامله و شیرده مضر است.
سنبلالطیب اثر کاهندگی فشارخون و آرامبخشی دارد، مصرف آن همراه گلگاوزبان توصیه میشود.
بااینحال مصرف زیاد سنبلالطیب، در کنار خاصیت آرامبخشی، میتواند باعث مسمومیت شود.
مقدار زیاد این داروی گیاهی، علائمی بهدنبال دارد مانند:
خستگی، احساس سبکی سر، گشادشدن مردمک چشم و مسمومیت کبدی
مصرف آن همراه با داروهای سیستمعصبیمرکزی مثل ضدافسردگیها، ضداضطرابها، آرامبخشها، خوابآورها و آنتیهیستامینها میتواند بسیار خطرناک باشد.
مصرف بیش از ۵ روز مداوم این گیاه ممکن است باعث عادت شود.
بنابراین پس از ۵ روز استفاده از آن در صورت نیاز، ۳ روز فاصله انداخته و سپس دوباره مصرفکنید.
گلگاوزبان افزاینده فشارخون است که مصلح آن لیموعمانی میباشد.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.